تأثیر استفاده از نقشه مفهومی بر یادگیری درس علوم

هدف پژوهش حاضر،  تعیین اثربخشی استفاده از نقشة مفهومی در تدریس درس علوم تجربی بر یادگیری دانش­آموزان است. روش پژوهش به صورت نیمه­آزمایشی با طرح پیش­آزمون- پس­آزمون، با گروه آزمایش و گواه انجام شده است. بدین منظور تعداد 76 نفر از دانش­آموزان دختر دورة ابتدایی پایة ششم منطقة 19 تهران در سال تحصیلی 1393-94 به شیوة نمونه­گیری هدفمند انتخاب شده­اند. داده­ها با برگزاری سه مرحله پیش­آزمون، دو مرحله آزمون عملکردی و یک مرحله پس­آزمون نهایی برای سنجش یادگیری و همچنین ثبت مشاهدات کلاسی جمع ­آوری شده است. برای بررسی روایی آزمون­ها، محتوای آنها با هدف اصلی درس تطبیق داده شده و سؤالات با نظر 2 نفر از معلمان باسابقه و کارشناسان گروه­های آموزشی دورة ابتدایی ادارة آموزش و پرورش منطقة 19 تهران، هم به لحاظ ظاهر و هم به لحاظ محتوایی بررسی شد. با توجه به تشریحی­بودن سؤالات آزمون، برای بررسی پایایی آزمون­ها از روش پایایی مصححان استفاده شد. گروه آزمایش با استفاده از نقشة مفهومی و گروه گواه بدون دریافت مداخله و به روش سنتی، هر کدام 15جلسة 45 دقیقه­ای و به مدت 5 ماه آموزش دیده­اند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش­های آماری توصیفی و استنباطی تحلیل کوواریانس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بین میزان یادگیری دو گروه تفاوت معناداری وجود دارد و استفاده از نقشة مفهومی در تدریس بیش از روش سنتی موجب یادگیری دانش­آموزان در درس علوم تجربی شده است.